शिष्यवृत्ती परीक्षा सराव चाचणी मालिका | सराव चाचणी क्र 2 | गणित | संख्याज्ञान - संख्याचिन्ह, सम विषम संख्या, चढता उतरता क्रम, स्थानिक व दर्शनी किंमत

     

इयत्ता ५ वी शिष्यवृत्ती परीक्षेची ऑनलाइन सराव प्रश्नपत्रिका मालिका

विद्यार्थी मित्रांनो, 
आपण सर्वजण दि. १२ फेब्रुवारी २०२३ रोजी होणाऱ्या इ. ५ वी शिष्यवृत्ती परीक्षेची तयारी करत आहात. या तयारीमध्ये आपणास मदत म्हणून आम्ही दि. १२ डिसेंबर २०२२ पासून ऑनलाइन सराव प्रश्नपत्रिका उपक्रम सुरू केला आहे. रोज तुम्हाला एका विषयाच्या एका घटकावर सराव चाचणी दिली जाते. सोबत त्या घटकाच्या मार्गदर्शन व्हिडिओची लिंक दिली आहे. तो पाहून आपण सराव प्रश्नपत्रिका सोडवू शकता. यामुळे आपला सराव होईल आणि शिष्यवृत्ती परीक्षेची तयारी होईल.

So be ready for this.

दिवस दुसरा सराव चाचणी - 2

दि. 13/12/2022 

विषय - गणित

घटक- संख्या ज्ञान - संख्याचिन्ह, सम विषम संख्या, चढता उतरता क्रम, स्थानिक व दर्शनी किंमत

मार्गदर्शन व्हिडिओची लिंक 

व्हिडिओ पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा.

सराव चाचणी प्रश्नपत्रिका लिंक

सराव प्रश्नपत्रिका येथे सोडवा.

वरील घटकावरील प्रश्न सोडविताना खालील बाबींचा नक्की अभ्यास करा.

■ महत्वाचे मुद्दे.......

■ सम संख्या

सम संख्या म्हणतात ज्यांना 2 ने पूर्ण भाग जातो, जसे की 0, 2, 4, 6, 8, 10, ... इ. 

गणितात हे सांगण्याचा आणखी एक मार्ग म्हणजे सम संख्या 2 च्या गुणाकार आहेत.

सम संख्या = 0, 2, 4, 6, 8, 10, ...

■ विषम संख्या

विषम संख्या म्हणजे त्या संख्या ज्यांना 2 ने भाग जातो.

विभाज्य नाहीत, जसे की १, ३, ५, ७, ९, ११, इ.

विषम संख्या = 1, 3, 5, 7, 9, 11, ...

■ जर एखादी संख्या सम असेल तर तिचा शेवटचा अंक देखील सम असेल (0, 2, 4, 6, 8) आणि त्याचप्रमाणे विषम संख्येचा शेवटचा अंक देखील फक्त विषम आहे (1, 3, 5, 7, 9).

■ 2, 4, 6, 8, 0 ने समाप्त होणाऱ्या संख्या सम संख्या आहेत.

■ 1, 3, 5, 7, 9 ने संपणाऱ्या संख्या विषम संख्या आहेत.

उदाहरण - 1258587 ला 2 ने भागल्यास तो विषम असल्याचे आढळून येईल आणि त्याचा शेवटचा अंक 7 असेल कोणत्याही विभाजनाशिवाय त्वरित सांगितले जाईल. कारण 7 ही स्वतःच एक विषम संख्या आहे.

1. दोन सम संख्यांची बेरीज ही नेहमी सम संख्या असते. उदाहरण - 2+ 6 = 8, 0+4 = 4, 4+2=6

2. सम आणि विषम संख्यांची बेरीज नेहमी विषम असते. उदाहरण - 4+3=7

3. दोन विषम संख्यांची बेरीज नेहमी सम असते. उदाहरण - 9 + 5 = 14, 7+3 = 10

■ संख्याचा चढता व उतरता क्रम लावताना आपल्याला त्या संख्याची तुलना करावी लागते.

■ चढता क्रम :- दिलेल्या संख्यांची चढत्या क्रमाची मांडणी करताना क्रमाने लहान संख्येपासून मोठया संख्येपर्यंत केली जाते.

उदा. 7924, 9834, 3450, 2500 या संख्यांमधील सर्वात डावीकडे असणारे अंक अनुक्रमे 7, 9, 3, व 2 हे आहेत यांपैकी 9 हा अंक सर्वांत मोठा असून 2 हा अंक सर्वांत लहान आहे. म्हणून 9834 ही संख्या सर्वांत मोठी संख्या आहे आणि 2500 ही सर्वांत लहान संख्या आहे.

चढता क्रम - 2500, 3450, 7924, 9834

■ उतरता क्रम :- दिलेल्या संख्यांची उतरत्या क्रमाने मांडणी करताना क्रमाने मोठया संख्येपासून लहान संख्येपर्यंत केली जाते.

उदा. 7924, 9834, 3450, 2500 उतरता क्रम - 9834, 7924, 3450, 2500

सर्वात डावीकडचे अंक समान असल्यास डावीकडून दुस-या अंकांची तुलना करावी व संख्यांचा लहान-मोठेपणा ठरवावा.

■ तुलना :- संख्यांचा लहान-मोठेपणा ठरविणे म्हणजे संख्यांची तुलना करणे होय.

तुलना करण्यासाठी < >, = ही चिन्हे वापरतात.

■ चिन्हांचा अर्थ :- 

1) < च्यापेक्षा मोठा

2) > च्यापेक्षा लहान

3) = समान

■ दर्शनी किंमत 

संख्येतील एखाद्या अंकाची दर्शनी किंमत ही त्या अंकाच्या मूल्या इतकीच असते. दर्शनी किमती अंकाच्या स्थानावर अवलंबून असत नाही.अंक कोणत्याही स्थानी असला तरी त्या अंकाची दर्शनी किंमत त्या अंकाच्या मूल्या इतकीच राहते.

उदा- 4565 या संख्यामध्ये 5 हा अंक एकक स्थानी व शतक स्थानी आहे; असे असले तरी 5 या अंकाची दर्शनी किंमत की दोन्ही ठिकाणी पाचच आहे. म्हणजेच जरी अंकाचे स्थान बदलले तरी त्या अंकाची दर्शनी किंमत मात्र सारखीच राहते. दर्शनी किंमत त्या अंकाची सर्वत्र सारखीच असते. दर्शनी किंमत बदलत नाही.

4689, 3004 या दोन्ही संख्येतील चार या अंकाची दर्शनी किंमत सारखीच म्हणजे चार आहे.

■ स्थानिक किंमत

संख्येतील अंकांच्या स्थानावरून जी किंमत ठरते तिला स्थानिक किंमत म्हणतात. म्हणजेच अंकांची स्थानिक किंमत ही तो अंक संख्येमध्ये ज्या स्थानावर आहे त्यानुसार ठरते. त्याचे स्थान बदलले तर त्याची किंमत बदलते. प्रत्येक स्थानानुसार ती किंमत वेगवेगळी असते.

उदा- 46364 या संख्येत 6 अंक दोन वेळा आला आहे. तो दशक व हजार स्थानी आहे. संख्येतील हजार स्थानी असलेल्या 6 ची स्थानिक किंमत 6000 आहे व दशक स्थानी असलेल्या 6 ची स्थानिक किंमत 60 आहे म्हणजेच स्थानिक किंमत ही त्या संख्येच्या स्थानावरून ठरते.

■ अंकांची स्थानिक किंमत काढताना ती खालील प्रमाणे काढता येईल.

अंकांची स्थानिक किंमत = अंक × स्थानाची किंमत

                           = 6 × (6 चे स्थान दशक आहे)

                           = 6 × 10 = 60

■ एकक स्थानी असणाऱ्या अंकांची स्थानिक किंमत व दर्शनी किंमत सारखीच असते.

■ एकक स्थानावरील अंकांची स्थानिक किंमत ही सम अथवा विषम असू शकते आणि इतर स्थानावरील स्थानिक किंमत ही सम संख्याच असते. 

■ दर्शनी किंमत ही कोणत्याही स्थानी सम अथवा विषम असू शकते.

■ 0 ची स्थानिक किंमत व दर्शनी किंमत सर्वत्र 0 च असते.

        🙏 धन्यवाद!🙏

या उपक्रमाबाबत दररोजचे अपडेट आणि माहिती मिळविण्यासाठी खालील Social Media Icon वर करून आजच आमचा ग्रुप जॉईन करा.   

       

सदर उपक्रमातील सर्व सराव चाचणी प्रश्न पत्रिका मिळविण्यासाठी येथे क्लिक करा. 

Find All Practice Test Here